Φεβρουάριος 2021 / Ομιλία για την αξιολόγηση

Φεβρουάριος 2021 / Ομιλία σε εκδήλωση

των Παρεμβάσεων

Σε μεγάλο βαθμό έχει διατηρηθεί ο προφορικός λόγος της τοποθέτησης στην εκδήλωση, η οποία πραγματοποιήθηκε πριν ψηφιστούν οι νόμοι της κυβέρνησης για την αξιολόγηση

 

Πολλοί από μας και πολλές από μας έχουμε με τα παιδιά μας δουλέψει κι έχουμε ανεβάσει σε θεατρικές παραστάσεις  «Τα μαγικά μαξιλάρια» του Τριβιζά. Σε εκείνο τον τόπο ο Αρπατίλαος, ξυπνούσε κάθε πρωί… και αφού μετρούσε τα διαμάντια της κορώνας του, σκεφτόταν νέους νόμους που θα ανάγκαζαν τους υπηκόους του να δουλεύουν όλο και πιο πολύ, ώστε να αυξάνονται τα διαμάντια του. «Μου ‘ρθε καινούριος νόμος, μου ‘ρθε καινούριος νόμος», αναφωνούσε και αποφάσιζε με συνεχή διατάγματα και νέους νόμους όπου καταργούσε τις Κυριακές, απαγόρευε τις τούρτες, απαγόρευε τα πάρτι γενεθλίων, απαγόρευε τις γιορτές…. Και όταν πια αυτά δεν αρκούσαν στον ίδιο και τη συμμορία του, έβαλαν σε εφαρμογή το πιο σκοτεινό τους σχέδιο: Να πάψει ο λαός της Ουρανούπολης να έχει, να «βλέπει» όνειρα. Στερώντας τους τα όνειρα θα αποκτούσαν τη συμμόρφωση και την υποταγή που επιθυμούσαν για τους υπηκόους τους…

Η σημερινή κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ ζήλεψαν τη δόξα και τα σχέδια του Αρπατίλαου… Κάθε μέρα που περνάει με τη μορφή του καταιγισμού, αξιοποιώντας όλη την αντίληψη του «δόγματος του σοκ» ψηφίζουν νέους νόμους για την εκπαίδευση, προχωρούν σε δηλώσεις για τους επόμενους νόμους. Πρόκειται για μια επίθεση διαρκείας απέναντι στην δημόσια εκπαίδευση και το εκπαιδευτικό σώμα, απέναντι στους μαθητές και την κοινωνία.

Τι είναι αυτό που τους ωθεί; Είναι άραγε μια εγωπαθής αντίληψη «αποτελεσματικότητας» που από πίσω της κρύβει άγνοια και ασχετοσύνη; Είναι μια καταγραφή μίσους απέναντι σε κάθε δημόσιο αγαθό και απέναντι στη δημόσια εκπαίδευση; Είναι μόνο η εμμονική και ιδεοληπτική τους αντίληψη για τις νεοφιλελεύθερες πρακτικές;

Πρόκειται για μια πολύ συνειδητή πολιτική επιλογή, με συγκεκριμένες στοχεύσεις που προσπαθεί με τον πιο επιθετικό, βίαιο και κυνικό τρόπο να επιβάλει ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της εκπαίδευσης και προσαρμογής της σε συγκεκριμένες απαιτήσεις και οικονομικά μοντέλα που προβλέπονται για το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας.

Έχει στόχους οικονομικούς, έχει κατανεμητικούς στόχους για το σχολείο,  έχει στόχους ιδεολογικούς τόσο για το περιεχόμενο της σχολικής γνώσης αλλά και για τις αξιακές αντιλήψεις για την εκπαίδευση και για την κοινωνία και τέλος έχει πολιτικούς στόχους τόσο για το εκπαιδευτικό κίνημα όσο και γενικότερα για την ίδια την ελληνική κοινωνία και τη χώρα.

Από την άποψη αυτή η μάχη ενάντια στην αξιολόγηση-κατηγοριοποίηση των σχολείων έχει στρατηγικό και ιστορικό χαρακτήρα για την ύπαρξη του δημόσιου σχολείου και της δημόσιας παιδείας, για τους μαθητές/τριές μας και τα μορφωτικά τους δικαιώματα, για την εργασία μας μέσα στο δημόσιο σχολείο, για τις αξιακές αρχές που θα διαμορφωθούν στην κοινωνία για το σχολείο, την εκπαίδευση, την παιδεία.

Γιατί βιάζονται και γιατί προχωρούν με τόσο γρήγορους ρυθμούς; Βιάζονται γιατί θέλουν να αξιοποιήσουν την περίοδο της πανδημίας όπου υπάρχει μια δυσκολία στο να εκφραστούν οι διαφωνίες , οι αντιδράσεις, οι συλλογικές δράσεις. Βιάζονται γιατί θέλουν να αξιοποιήσουν τον φόβο και την καταστολή, μέσα στο «πολεμικό» σκηνικό της πανδημίας. Βιάζονται γιατί θέλουν να έχουν ψηφισμένες όλες τις δομικές αναδιαρθρώσεις πριν τις επερχόμενες εκλογές που προγραμμάτιζαν  ή προγραμματίζουν μέσα στο 2021.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκπαίδευση και η κοινωνία έρχονται αντιμέτωποι με σκληρές νεοφιλελεύθερες επιλογές. Θυμίζω ότι το 1992 η τότε κυβέρνηση πατέρα Μητσοτάκη είχε εισηγηθεί τις εξετάσεις στην Ε’ και Στ’ τάξη Δημοτικού, τις Περιφερειακές εξετάσεις και την απελευθέρωση των εγγραφών. Με την πτώση της δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει αυτή τη διαδικασία. Από το 2010 μέχρι το 2013 είχαμε δύο ακόμη πολύ σημαντικά βήματα στην ίδια κατεύθυνση. Κυρίως εντοπίζω στις συγχωνεύσεις των σχολικών μονάδων και στη δημιουργία/μεγέθυνση των προτύπων σχολείων με στόχο, που τον επαναφέρει τώρα η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, τη δημιουργία Προτύπων, 120 έως 150 στο σύνολο της χώρας, δηλαδή περίπου 2-3 ανά νομό εκτός από τις μεγάλες περιφέρειες που θα έχουν και περισσότερα.

Η σημερινή στάση της κυβέρνησης είναι μια πρωτοφανής επίθεση σε όλα τα πεδία από την Πρωτοβάθμια συνολικά έως και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και ακριβώς συνδυάζεται με συγκεκριμένες στοχεύσεις. Υπάρχει το γενικό πλαίσιο που είναι η απαλλαγή από τις κρατικές δαπάνες, ζητούν την απόλυτη συσχέτιση της εκπαίδευσης με συγκεκριμένα οικονομικά και επαγγελματικά μοντέλα, το να μπει η αγορά και ο ιδιωτικός τομέας, να εισέλθει στο εσωτερικό της Παιδείας  τόσο από την άποψη της χρηματοδότησης όσο και να μπει η αγορά στις σχέσεις εργασίας (ελαστικοποίηση, τριμηνίτες, η ωρομισθία, η εργασιακή ομηρία) αλλά να μπει η αγορά και στο περιεχόμενο της μαθησιακής διαδικασίας.

Στον παραπάνω πίνακα επιβεβαιώνεται ότι η κυβερνητική επίθεση στη δημόσια εκπαίδευση αποτελεί απόπειρα προσαρμογής της σε συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο για την ελληνική κοινωνία και έχει συγκεκριμένες στοχεύσεις για τη σπουδάζουσα νεολαία, για τον μαθητικό πληθυσμό και την κατανομή του με βάση τις οικονομικές απαιτήσεις της Ε.Ε.

Στον πίνακα της eurostat βλέπουμε τα στοιχεία για όλες της χώρες της Ε.Ε. και με  κόκκινη περιγράμμιση την Ελλάδα… Με μπλε χρώμα εμφανίζεται το ποσοστό της ηλικιακής ομάδας έως 34 ετών που κατέχει τριτοβάθμιο πτυχίο το 2018, ενώ με κίτρινο χρώμα εμφανίζεται το αντίστοιχο ποσοστό της ίδιας ηλικιακής ομάδας το 2008. Το 43,1% της ηλικιακής ομάδας 25-34 ετών, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα κατέχει τριτοβάθμιο πτυχίο το 2018. Μέσα σε μια δεκαετία οι απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που κατέχουν τριτοβάθμιο πτυχίο που οδηγεί σε επαγγελματικά δικαιώματα, σχεδόν διπλασιάστηκαν. Με μαύρη μικρή οριζόντια γραμμή φαίνεται ο συμφωνημένος «εθνικός στόχος» για το ποσοστό των αποφοίτων που θα έχουν τριτοβάθμιο πτυχίο μετά το 2020. (Οι στοχεύσεις θα ανακαθοριστούν το Μάιο του 2021).

Πρόκειται για ένα κομβικό σημείο στην εξήγηση της χωρίς προηγούμενο βίαιης και κοινωνικά κυνικής επίθεσης που εξαπολύει εδώ και ενάμιση χρόνο η κυβέρνηση της ΝΔ και το ΥΠΑΙΘ ενάντια στη Δημόσια Παιδεία. Όπως φαίνεται στον πίνακα ο συμφωνημένος με την Ε.Ε. και τον ΟΟΣΑ εθνικός στόχος είναι να μειωθεί αυτό το ποσοστό από το 43% στο 32%, δηλαδή να πέσει 11 απόλυτες μονάδες κάτω. Αν το μεταφράσουμε αυτό σε αριθμούς, σημαίνει ότι στο 1.000.000 νέους αυτής της ηλικιακής κατηγορίας  έχουν τριτοβάθμιο πτυχίο οι 430.000 και η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με την Ε.Ε. και τον ΟΟΣΑ, ο αριθμός αυτός να πέσει στις 320.000 ! Τουλάχιστον 15.000 – 20.000 νέοι κάθε χρόνο, για την επόμενη πενταετία, πρέπει είτε να μην φτάνουν στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, είτε να μη βγαίνουν από αυτή. Αυτό είναι μια πολύ βίαιη, γρήγορη και πραγματικά συντριπτική πτώση του αριθμού των αποφοίτων από τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και μείωση του αριθμού των μαθητών που θα φτάνουν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Να γιατί με τόση επιμονή, ψηφίζουν μέτρα που θα οδηγήσουν σε αυτό τον στόχο που υπηρετούν: Το ν+2 στα Πανεπιστήμια, οι ψευδείς θεωρίες για «αιώνιους φοιτητές», η αλλαγή του εξεταστικού στη Γ’ Λυκείου με την Τράπεζα Θεμάτων, η δήλωση σχολών σε δύο κύκλους, η διαμόρφωση βάσης εισαγωγής, η κατάργηση του 1% από τα Νυχτερινά Λύκεια… Όλα υπηρετούν στο βίαιο ξεσκαρτάρισμα των παιδιών από την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αλλά και στο ξεσκαρτάρισμα φοιτητών από το εσωτερικό της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

 Πρόκειται για μια τεράστια καταστροφή για την κοινωνία, μια βίαιη ανακοπή της κοινωνικής κινητικότητας, μια απογείωση των κοινωνικών και ταξικών φραγμών, μια χωρίς προηγούμενο προσπάθεια κοινωνικού αποκλεισμού και όξυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.

Όλοι καταλαβαίνουμε ποιες κοινωνικές κατηγορίες θα χτυπηθούν από αυτή την βάναυση πολιτική αποκλεισμού. Οι φτωχότερες κοινωνικές ομάδες που δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στον οικονομικό ανταγωνισμό, που δεν θα μπορούν να «αγοράσουν προϊόντα γνωστικής ισχύος» (φροντιστήρια, ιδιαίτερα, προσαρμογή στα θέματα της τράπεζας θεμάτων, κατ’ οίκον ενίσχυση, ιδιωτικά σχολεία, βοηθήματα και έξτρα βιβλία, οικογενειακή «παράσταση» επιτυχίας), τα οποία θα οδηγούν στην εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και θα εξασφαλίζουν έναν επιστημονικό τίτλο με επαγγελματικά δικαιώματα.

Το γεγονός ότι όλες αυτές οι αποφάσεις προωθούνται μέσα στις συνθήκες της πανδημίας, με κλειστά τα σχολεία και τις Σχολές, δείχνει το μέγεθος της πολιτικής αθλιότητας και του ταξικού κυνισμού που έχουν η κυβέρνηση και το ΥΠΑΙΘ. Θέλουν να τελειώσουν γρήγορα την καταστροφή… Εργαλειοποιούν την υγειονομική κρίση, μεγιστοποιούν τα προβλήματα που γεννάει με τη διαχείριση που εφαρμόζουν (έλλειψη μέτρων για την υγεία, την παιδεία, τις συγκοινωνίες, τους εργασιακούς χώρους, την πρωτοβάθμια φροντίδα, την πρόληψη, την ενημέρωση, ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα και αποδόμηση του δημόσιου συστήματος υγείας), καταστέλλουν κάθε διαμαρτυρία, ώστε να μην μπορεί να εκφραστεί μαζική και οργανωμένη συλλογική αντίσταση στα σχέδιά τους.

Το σχέδιο για τον αποκλεισμό από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση συνοδεύεται και από άλλες πλευρές. Ταυτόχρονα συνεχίζουν την πολιτική αποδόμησης στο εσωτερικό της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο με την υποχρηματοδότηση, τόσο με την συνειδητή υποβάθμιση και καταστροφή των υποδομών, όσο και με την υπερδεκαετή παύση των διορισμών και την αντικατάστασή τους με ελαστικές μορφές εργασίας. Οι ελαστικές μορφές εργασίας (συμβασιούχοι - αναπληρωτές) οδηγούν στη διάλυση της οργανικής σχέσης μεγάλου μέρους του εκπαιδευτικού σώματος με το σχολείο και την παιδαγωγική σχέση (των μετακινούμενων ανά την Ελλάδα εκπαιδευτικών) με έναν σταθερό μαθητικό πληθυσμό. Αυτή η πολιτική γραμμή αποτελεί μια από τις μορφές αποπαιδαγωγικοποίησης της σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή,  διευρύνει την ψυχική και επαγγελματική αβεβαιότητα και κόπωση, ενισχύει μια τυπική λειτουργική σχέση στο εσωτερικό του δημόσιου σχολείου και  κατ’ επέκταση εντείνει τον ανταγωνισμό και την κοινωνική ανισότητα. Μέσα σε μια δεκαετία το ποσοστό των ελαστικά εργαζόμενων εκπαιδευτικών στο δημόσιο σχολείο ανέβηκε από το 12% στο 29%. Με δεδομένη την τάση συνταξιοδότησης από ένα μεγάλο μέρος του εκπαιδευτικού σώματος και ταυτόχρονα την απουσία μόνιμων διορισμών, κατανοούμε όλοι και όλες ότι το μέλλον προδιαγράφεται ακόμη χειρότερο. Αν σε αυτά συνυπολογίσουμε τις προτάσεις της έκθεσης Πισσαρίδη, τις προτάσεις του ΣΕΒ για απαλλαγή από την οργανικότητα των θέσεων στο σχολείο και για προσλήψεις από τον διευθυντή ή τον Δήμο, τότε έχουμε μπροστά μας τη μεγάλη εικόνα για το μέλλον των εργασιακών σχέσεων στην εκπαίδευση και βέβαια το μέλλον της διάλυσης της σταθερής σχέσης εκπαιδευτικού – μαθητών και την αποδόμηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας από διαδικασία παιδείας σε διαδικασία λειτουργικών τεχνικών καταρτίσεων.

Ό,τι απομένει το αναλαμβάνουν τα φιλικά και ελεγχόμενα ΜΜΕ και οι εταιρείες διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, ώστε να αποκρύψουν αυτή την τεράστια κοινωνική καταστροφή,

Ο δρόμος προς την κόλαση είναι σπαρμένος με όμορφα λόγια. Και εδώ πίσω από τα όμορφα λόγια με τα οποία παρουσιάζεται το νομοσχέδιο, «αναβάθμιση της ποιότητας», «κινητοποίηση των παραγόντων της εκπαίδευσης», «νέες διδακτικές και μαθησιακές προσεγγίσεις», «δράσεις για τους μαθητές», «ανάπτυξη της αριστείας», «ανταγωνιστικότητα της χώρας», «βελτιωτική προσπάθεια» και άλλες τέτοιες ηχηρές εκφράσεις… Είναι αυτά μια πραγματικότητα; ΟΧΙ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ… Ο πραγματικός στόχος τους είναι η απόκρυψη των πραγματικών στόχων και η αποδοχή των μέτρων από σημαντικό μέρος της κοινωνίας, ως μέτρων «αποτελεσματικότητας». Βέβαια σε όλες τις χώρες που εφαρμόστηκαν νεοφιλελεύθερα και αξιολογικά μοντέλα στην εκπαίδευση

Όμως από τον πίνακα μπορούμε να εξάγουμε και άλλες πολύ πιθανά συμπεράσματα…

Αυτός ακριβώς ο πίνακας δείχνει ότι πίσω από τα όμορφα λόγια υπάρχει μια συγκεκριμένη στόχευση: πώς θα πέσει αυτό το ποσοστό που κατέχουν πανεπιστημιακό, τριτοβάθμιο τίτλο σε τόσο μεγάλο ποσοστό και με τόσο γρήγορο τρόπο;

Σημαίνει ότι θα υπάρχει μια γενικότερη στροφή εκτός της γενικής εκπαίδευσης ή δυνατόν από 15 ετών, σημαίνει ότι θα υπάρξει μία βίαιη προσαρμογή στο οικονομικό μοντέλο που προορίζουν για την ελληνική κοινωνία, δηλαδή υπηρεσίες, εστίαση, τουρισμός και ξενοδοχοποίηση, μία βίαιη ανακοπή της κοινωνικής κινητικότητας, μία απογείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και των ταξικών φραγμών, μία αντιστοίχιση με το οικονομικό αυτό μοντέλο των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων, ένα μοντέλο που θα είναι κυρίως κατάρτιση και δεξιότητες.

Αυτός είναι ένας σοβαρός και σημαντικός στόχος που έχουνε και θα δούμε πώς αυτός συνδέεται ακριβώς όχι μόνο με το συγκεκριμένο νόμο για την αξιολόγηση αλλά και με τους υπόλοιπους νόμους που κυλούν και βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε προτεραιότητα από το Υπουργείο Παιδείας.

Επίσης, ο πίνακας αυτός μας δείχνει με μεγάλη σαφήνεια ότι θα υπάρξει και μία αλλαγή στο εσωτερικό όσων απομείνουν και φτάσουν σ’ αυτή την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα υπάρξει μια αλλαγή, σημαντική αλλαγή στη συσχέτιση στα ποσοστά ανάμεσα στη δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα.

Να γιατί έχει πάρει η κυβέρνηση τους νόμους για τα κολλέγια, να γιατί στο επόμενο νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ θέλει τριετή κύκλο σπουδών για τα Πανεπιστήμια, να γιατί βάζει το ν+2, τους υποτιθέμενους αιώνιους φοιτητές, γιατί βάζει την τράπεζα θεμάτων, να γιατί έγινε ο νόμος για τα ΕΠΑΛ, η αποδυνάμωση, η αποδόμηση και η κατάργηση των νυχτερινών σχολείων, να γιατί βάζει το βαθμό απολυτηρίου.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά σε μία πολύ συγκεκριμένη στοχευμένη ενέργεια που θέλει να προσαρμόσει την εκπαίδευση σε αυτό ακριβώς το οικονομικό μοντέλο.

Θυμίζω επίσης εδώ πολύ συνοπτικά ότι οι επόμενοι νόμοι που θα έχουμε μπροστά μας είναι ο νόμος για την ατομική αξιολόγηση στους οποίους και τα στελέχη της εκπαίδευσης και την αυτονομία της σχολικής μονάδας, στους οποίους προβλέπεται διευρυμένος ρόλος του διευθυντή, συνέντευξη του εκπαιδευτικού στον διευθυντή, θέλουν έναν άνθρωπο που θα είναι ατομικά υποταγμένος στον διευθυντή του σχολείου εκτός όλων των άλλων, προβλέπεται φάκελος  του εκπαιδευτικού στον οποίο θα μετριούνται και θα τσεκάρονται πόσες επιμορφώσεις, πόσους τίτλους, πόσα μόρια, πόσα project, πόσες ενέργειες έχεις κάνει μέσα στο σχολείο που να μπορούν να αποτιμηθούν και να ποσοτικοποιηθούν και να μπαίνουν στον ατομικό σου φάκελο … ο καθένας δηλαδή να χτίζει το επαγγελματικό του προσοντολόγιο.

Τέλος θα υπάρχει έλεγχος στην ατομική αξιολόγηση της διδακτικής πρακτικής μέσα από 2 τουλάχιστον αξιολογητές για το τι ακριβώς  διδακτικές πρακτικές εφαρμόζεις.

 Επίσης, σε σχέση με την αυτονομία της σχολικής μονάδας έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς και πρόσφατα μάλιστα, η απελευθέρωση των εγγραφών, η σύνδεση της αξιολόγησης της σχολική μονάδας με τη χρηματοδότηση, πέρασμα μερών της εκπαίδευσης στην αυτοδιοίκηση καθώς επίσης κι αυτό που ετοιμάζεται, δήλωσε ήδη το υπουργείο ότι πάει για 453 αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα, με σπάσιμο των ενιαίων αναλυτικών προγραμμάτων πιθανά ακόμη και σπάσιμο των βιβλίων…

Θυμίζω ότι στην Αγγλία δεν υπάρχει ενιαίο βιβλίο αλλά ο κάθε εκπαιδευτικός χτίζει και πάνω στο χτίσιμο του βιβλίου που κάνει με τους μαθητές του γίνεται και η αξιολόγησή του.

Νέος νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ, αναγνώριση πτυχίων εξωτερικού, σύστημα πρόσληψης και επιλογής εκπαιδευτικών. Αυτά είναι τα νομοσχέδια που θα έρθουν μέσα στον επόμενο μήνα.

Πρόκειται λοιπόν για μια συνολική επίθεση σε όλους τους τομείς, από την Πρωτοβάθμια μέχρι την Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Πού εμπλέκεται το συγκεκριμένο νομοσχέδιο μέσα σε όλα αυτά; Θα αναφερθώ στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ποιος είναι ο στόχος; Το να αποθαρρυνθούν όλο και περισσότεροι μαθητές να φτάσουν στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει από τις χαμηλότερες βαθμίδες – δεν έχουμε ένα σύστημα, όπως στη Γερμανία, όπου στην Τετάρτη Δημοτικού, το Φεβρουάριο με τις εξετάσεις που γίνονται διαχωρίζονται τα παιδιά – χρειάζεται όμως να κατέβει η επιλογή, η κατηγοριοποίηση και η κατάταξη των μαθητών όσο το δυνατό πιο χαμηλά, ώστε να μπορέσει να εγχαραχθεί στον καθένα από αυτούς ποια είναι η προσδοκία του για το μέλλον του. Βασικό εργαλείο για την κατάταξη αυτή των μαθητών είναι η κατηγοριοποίηση και η κατάταξη των σχολείων.

Τι προβλέπει λοιπόν το νομοσχέδιο;

Προβλέπει : Εξωτερική αξιολόγηση του σχολείου σε δεκαβάθμια κλίμακα, πάνω σε τρεις γενικές λειτουργίες, δεκατέσσερις άξονες και σαράντα εννέα δείκτες.

Προβλέπει επίσης  αξιολόγηση με τετραβάθμια κλίμακα από το σύλλογο διδασκόντων. Ακόμα, ότι όλα αυτά, μαζί με τις εκθέσεις αξιολόγησης θα δημοσιοποιούνται.

Επιπλέον, τη συσχέτιση στην Τρίτη λειτουργία της ατομικής δράσης κάθε εκπαιδευτικού και των ατομικών αποτελεσμάτων που έχει με τους μαθητές του με την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και ποσοτικοποιεί πολύ συγκεκριμένα όλες τις δράσεις και τους άξονες σε κουτάκια και δείκτες.

Εάν σε αυτά συμπληρώσουμε την αύξηση των Προτύπων, βλέπουμε ότι θα έχουμε στο αμέσως επόμενο διάστημα επέκταση αυτού που ήδη γίνεται στα Πρότυπα, όπου ο τρόπος πρόσληψης των εκπαιδευτικών είναι διαφορετικός,  η λειτουργία τους έχει αυτονομηθεί σε μεγάλο βαθμό. Προς τα πρότυπα κατευθύνεται μια υποτιθέμενη αριστεία μαθητών που περνά μέσα από εξετάσεις. Με αυτό τον τρόπο  ουσιαστικά η κατηγοριοποίηση των σχολείων θα διαμορφώσει, μέσα από αυτήν τη διαδικασία, και την κατηγοριοποίηση των μαθητών. (*Σήμερα ένα χρόνο μετά την ομιλία οι εξετάσεις στην Στ’ Δημοτικού και στη Γ’ Γυμνασίου είναι ήδη νόμος, με τις εξετάσεις τύπου PISA). Ταυτόχρονα όλη η λειτουργία των τεστ και των εξεταστικών αντιλήψεων περνά μέσα στο περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το βασικό με τον υπάρχοντα νόμο είναι ότι προσανατολίζει το περιεχόμενο της μαθησιακής διαδικασίας, τους στόχους του σχολείου σε δείκτες, μετρήσεις, δεδομένα, συγκρίσεις με έναν καθορισμό ελέγχου ως προς το τι θα κάνεις και πώς το κάνεις και τι αποτελέσματα έχεις.

Υπάρχουν κι άλλα εργαλεία, τα οποία στοχεύουν στην κατηγοριοποίηση και στην εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης. Ένα τέτοιο για παράδειγμα θα μπορούσε να είναι τα κουπόνια. Τα κουπόνια ήταν βασικό εργαλείο στη Χιλή του 1980 του Πινοσέτ, το οποίο κατάφερε μέσα σε περίπου μία δεκαετία, να φτιάξει μια εκπαίδευση που ακόμα και σήμερα είναι κατά το 50% περίπου της εκπαίδευσης ιδιωτική και από την ανώτερη δευτεροβάθμια, δηλαδή από του Λύκειο και πάνω είναι με δίδακτρα. (*Επίσης, σήμερα ένα χρόνο μετά την ομιλία, τα κουπόνια εφαρμόζονται για την αγορά υπολογιστών και την εξαγορά συνειδήσεων).

Θυμίζω εδώ, σε αυτήν τη λογική, τι έγινε και πώς μπορούν να εμπορευματοποιηθούν κομμάτια της εκπαίδευσης, τι έγινε όταν εμφανίστηκαν τα Πρότυπα σχολεία. Αμέσως άνοιξε μια μεγάλη αγορά φροντιστηρίων για να μπορέσουν να διαμορφώσουν εκείνες τις συγκεκριμένες εξεταστικές κι αποτελεσματικές μεθόδους, που θα οδηγήσουν κάποιους μαθητές στα Πρότυπα.

Τι έγινε επίσης με το προσοντολόγιο το οποίο νομοθετήθηκε το 2017-18; Αυτομάτως μεγιστοποιήθηκε όλη αυτή η διαδικασία, όπου τα μεταπτυχιακά, τα επιμορφωτικά σεμινάρια, οι επιμορφωτικοί κύκλοι των εξαμήνων ή του ενός έτους, των 400 ωρών, όλα επί πληρωμεί, μια τεράστια εμπορευματική αγορά που άνοιξε μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία, για μια «χούφτα» μόρια, για να ανέβεις μισή θέση και να μπαίνεις σε μια λογική να μην μοιραστείς τίποτα με κανέναν για να μπορέσεις να έχεις μια καλύτερη μοίρα.

Αυτά είναι λοιπόν συγκεκριμένα εργαλεία που οδηγούν στην εμπορευματοποίηση και κατηγοριοποίηση των σχολείων και που στην πραγματικότητα θα οδηγήσουν σε μια παιδαγωγική τυποποίηση, εντατικοποίηση, διαγραφή κάθε αντίληψης για το πώς πρέπει να είναι μια «ζωντανή» εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία προϋποθέτει τη συμμετοχή, την εμπιστοσύνη, το ίδιο το λάθος και όλα αυτά αντικαθίστανται από τεστ, από επιδόσεις και αποτελέσματα.

Στόχος είναι να πάψει να υπάρχει η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης, να πάψει να υπάρχει η σχέση και να υπάρχει μόνο ο ατομικός ανταγωνισμός. Κι όλα αυτά προσανατολισμένα μάλιστα σε ήπιες δεξιότητες (softskills) που είναι επιχειρηματικότητα, εθελοντισμός, αειφορία, η περίσταση επικοινωνίας, αυτό που χρειάζεται ένας μαθητής σίγουρα να έχει για να βγει στην παγκοσμιοποιημένη πληβειακή αγορά εργασίας.

Αυτή λοιπόν η συγκεκριμένη αξιολόγηση με τον τρόπο που εφαρμόζεται θέλει να οδηγήσει στην κατηγοριοποίηση των σχολείων και, μέσω αυτής, στην κατηγοριοποίηση και στην κατάταξη των ίδιων των μαθητών. Από τη μία να διαμορφώσει μια αντίληψη στη συνείδηση των γονέων και των μαθητών ότι υπάρχει μια ελπίδα: να κατέβω στο στίβο ως μονομάχος και σε αυτήν τη μονομαχία να βγω εγώ ο κερδισμένος. Μια φρούδα βέβαια ελπίδα. Στην πραγματικότητα ο στόχος για τη συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών/τριών είναι  να εγχαραχθεί μια χαμηλή προσδοκία για το μέλλον τους.

Γι αυτό και όλες οι έννοιες που βάζουν μέσα οι νόμοι και ο συγκεκριμένος νόμος «άξιος», «ποιότητα», «συνεργασία», «ικανότητα», «αναβάθμιση», «αποτελεσματικότητα» αποκρύπτουν τον πραγματικό στόχο αποκόπτουν τις έννοιες από το περιεχόμενο και τον κοινωνικό τους προσδιορισμό παρουσιάζοντας σαν φυσικές και αντικειμενικές έννοιες χωρίς κοινωνικό περιεχόμενο.

 Αυτό που στοχεύει ο συγκεκριμένος νόμος για την αξιολόγηση είναι από τη μια να εμπορευματοποιήσει με τον πιο γρήγορο και βίαιο τρόπο την εκπαίδευση και να την υποτάξει σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο που είναι προσδιορισμένο από τους διεθνείς οργανισμούς για το μέλλον της χώρας.

Αυτό όμως ταυτόχρονα προϋποθέτει μια τεράστια αξιακή μεταβολή. Και αυτός είναι ένας πολύ πιο σοβαρός στόχος. Από μια αντίληψη για την εκπαίδευση ανθρωπιστική, συλλογική, από μια αντίληψη δικαιώματος, από μια αντίληψη κοινωνικών αναγκών, να περάσουμε σε μια αντίληψη ωφελιμιστική, ότι η εκπαίδευσή μου είναι ατομική μου υπόθεση, μία αντίληψη ζημίας και κέρδους και όχι μια αντίληψη συλλογική, μια αντίληψη σχέσης, μια αντίληψη πραγματικά κριτικής εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Στην πραγματικότητα θα έχουμε με βάση όπως θα διαμορφωθεί μέσα από αυτόν τον χάρτη που φτιάχνει ο νόμος ένα ανεπαρκές δημοτικό σχολείο, που θα οδηγεί σε ένα αναγκαστικά ανεπαρκές γυμνάσιο,  που θα οδηγεί σε ένα ΕΠΑΛ κι από κει και μετά, στο «όσο μπορείς να χτίσεις τις δεξιότητές σου ακόμη καλύτερα» με κανένα μεταλυκειακό τίτλο για να μπορέσεις να είσαι πληβείος σε μια τρικυμιώδη αγορά εργασίας που δεν θα υπάρχουν δικαιώματα.

Πού προσκρούει αυτό;

Αυτό προσκρούει στο υπάρχον εκπαιδευτικό σώμα που μέχρι σήμερα έχει παλέψει κι έχει δώσει διαφορετικές αξιακές αντιλήψεις για την εκπαίδευση. Γι αυτό και θέλουν, κι είναι η τρίτη στόχευση του νόμου, να υπάρξει μια υποταγή του ίδιου του εκπαιδευτικού στον διευθυντή, στον επιθεωρητή, στις νόρμες, να υπάρξει μια υποταγή σε συγκεκριμένες διδακτικές αντιλήψεις, σε μια αντίληψη όπου η παιδαγωγική θα αντικαθίσταται από διδακτικές πρακτικές ημικατάρτισης, σε μια αντίληψη όπου η ενιαία και κριτική γνώση θα γίνεται κατακερματισμένη πληροφορία, σε μια αντίληψη όπου αντί για μια ενιαία και συλλογική αντιμετώπιση της τάξης και του χρόνου, να αντικαθίσταται από ένα διασπασμένο και κατακερματισμένο χρόνο, ο οποίος θα οδηγεί σε δείκτες και κουτάκια.

Τέλος, χρειάζονται αυτό το προσοντολόγιο όχι πια μόνο για τους αναπληρωτές, αλλά και για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς , ώστε να μπορούν να υπάρξουν, μέσα από την κατηγοριοποίηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών, διαφορετικά υλικά συμφέροντα και στο εσωτερικό των υπαρχόντων συνδικάτων, σωματείων, συλλογικοτήτων της εκπαίδευσης. Διαφορετικά και αντικρουόμενα συμφέροντα ως προς τους μισθούς,  ως προς τη θέση, ως προς τα προνόμια που θα προσπαθεί ο καθένας να διαπραγματεύεται απέναντι στο manager διευθυντή.

Αυτή είναι μια εικόνα στην οποία πρέπει να βάλουμε τη δική μας σφραγίδα. Μια εικόνα που πρέπει να ανατρέψουμε. Ένα σχολείο το οποίο θα υποταχτεί στους νόμους της αγοράς και θα εμπορευματοποιηθεί, μία βίαιη έξωση των μαθητών από τη γενική παιδεία και από την ανάγκη για κριτική σκέψη και γνώση. Η μάχη που δίνουμε είναι μάχη για το δημόσιο σχολείο , είναι μάχη για να μην περάσει αυτή ακριβώς η εμπορευματοποίηση, η ιδιωτικοποίηση και εξάρτηση από την οικονομία του δημόσιου σχολείου και η κατάργησή του.

Η μάχη δίνεται σε κάθε σχολείο. Νομίζω ότι χρειάζεται σε όλη τη χώρα, μέσα από τους συλλόγους, να προσπαθήσουμε να στήσουμε  εκδηλώσεις και συζητήσεις και βασικότερο όλων να απευθυνθούμε και στους γονείς, γιατί, ακριβώς αυτή η συμμαχία που πρέπει να στήσουμε είναι η συμμαχία για το δημόσιο σχολείο. Στο σχολείο που πάνε να οικοδομήσουν, αυτός που πρώτα απ’  όλα κατηγοριοποιείται και εξωθείται και πετάγεται έξω είναι ο μαθητής. Αυτή ακριβώς τη συμμαχία για το δημόσιο σχολείο πρέπει να στήσουμε και να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, όλον μας τον κόπο, όλη μας τη δύναμη και όλες μας τις προσπάθειες.